اسلام در نگاه دقیق خود برای حفظ حریم عفت عمومی، جلوگیری از شیوع فحشا و فساد، کنترل غریزه شهوت، پیشگیری از هدر رفتن انرژی ها و رکود بازار اقتصادی و علمی، ارزش نهادن به کرامت انسانی زن که یک دوم نیروی انسانی جامعه است و جلوگیری از نگاه جنسیتی و ابزاری مرد به زن، جلوگیری از فروپاشی خانواده ها و ایجاد نسل بی پایه و اساس، ایجاد آرامش روانی در سطح جامعه و در یک جمله «آزادی واقعی زن از قید هوسها» مسئله حجاب را مطرح کرد و چه جاهلانه است که بشر امروز برای به اصطلاح ارج نهادن به حریم الهی این موجود مقدس شعار برداشتن محدودیت زن یعنی حجاب را سرداده و برای پر کردن هوس های آلوده و جیب های سرمایه داری از جسم لطیف و دستان ظریف این آینه جمال الهی، او را بازیچه افکار سودمحور خود قرارداده است. نویسنده کوشیده است در زمینه فلسفه حجاب نکاتی را مطرح نماید. اینک با هم مطلب را از نظر می گذرانیم.
● حجاب در قرآن
حجاب در لغت به معنای مانع، پرده و پوشش آمده است. استعمال این کلمه، بیشتر به معنی پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده، وسیله پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلکه آن پوششی حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.
حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بعد ایجابی و سلبی است. بعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دو بعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بعد اول باشد، ولی بعد دوم نباشد، در این صورت نمی توان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.
اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب می تواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلا اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت، از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که می تواند از لغزش ها و گناه های روحی و فکری، مثل کفر و شرک جلوگیری نماید.
علاوه بر این، در قرآن از انواع دیگر حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی می کند، نام پرده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه.
هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله تزکیه نفس و تقوا به دست می آید.
(ان اکرمکم عندالله اتقاکم) حجرات؛۱۳ (بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.
● تساوی زن و مرد یا تفاوت از نگاه اسلام
براساس آیات زیادی از جمله سوره مبارکه احزاب و آیه ۳۵، حجرات ۱۳، نحل ۹۷، روم ۲۱، قصص ۷ و آل عمران ۴۵، خمیر مایه زن و مرد یکی است و رسیدن به مراتب کمالی برای هر دو میسر است اما تفاوت های جسمی، روانی و احساسی و از نظر تکوینی و تشریعی بین این دو موجود، منشاء تفاوتهای حقوقی و اجتماعی شده است هرچند در بسیاری از موارد حقوقی و اجتماعی بین این دو تساوی و بلکه ارحجیت زن حاکم است.
یکی از تفاوت های قراردادی و اجتماعی زن و مرد،حجاب به معنای اصطلاحی و عرفی آن است که اسلام حضور اجتماعی زن را نسبت به مرد با پوشش بیشتری مقید کرده است. نکته ظریف این که حجاب هرگز به معنای محدودیت زن نیست؛ فلسفه اصلی حکم حجاب، ورود به عرصه اجتماع است و این همان آزاد کردن زن است نه حصر و محدود کردن او، در این صورت است که نگاه مرد به زن دیگر نگاه جنسیتی نخواهد بود و لذا حجاب یعنی تغییر نگاه مرد به زن، برای ورود زن به عرصه فعالیت های اجتماعی با پوشش مناسب و غیر تحریک کننده.
● تاریخچه حجاب
با رجوع به تاریخ و کتب تاریخی، روشن می شود مساله حجاب، ویژه جامعه اسلامی نبوده و حتی در جوامع پیشین، این مساله، جدی بوده چه برسد به جوامع دینی یهودیت، مسیحیت که بخشی از دستورات دینی آنها برای موضوع تاکید کرده است.
دراین زمینه شهید مطهری درکتاب حجاب این مساله را در قوم یهود، ایران باستان، جاهلیت عرب و هند بررسی می کند. اسدالله محمدی نیا نیز درکتاب «بهشت جوانان» به تاریخچه حجاب در آسیا،آفریقا، آمریکا، اقیانوسیه، هند و عربستان،یونان و روم، چین ، بابل؛ مردم غیرمتمدن ، می پردازد و آمارهای جالبی ارائه می دهد مرحوم علامه طباطبایی نیز ذیل آیات شریفه ۲۲۸ تا ۲۴۲ بقره و ۱۹۰تا ۱۹۹ آل عمران و ۲ تا ۶ و ۱۱ تا ۳۵ سوره نساء بحث مبسوطی پیرامون این تاریخچه دارد.
نکته مهمی که در بخش تاریخچه حجاب قابل ذکر است اینکه این گرایش عمومی جوامع متمدن و غیرمتمدن، دینی و غیر دینی به مساله حجاب برخی را بر آن داشته که فطری بودن حجاب را مطرح سازند که آموزه های دینی ما نیز موید این تفکر است.
● فلسفه حجاب
الف) آرامش روانی: پر واضح است ازجمله غرایز بشر که در طول تاریخ سبب فتنه ها، جنگ ها، تنش های عصبی، ناهنجاری های رفتاری و هزاران بلای دیگر شده و می شود و اکنون نیز ابزار تحمیل فرهنگ و سیاست و رشد مصرف گرایی و تسلط بیگانگان است.غریزه جنسی است که عامل گسترش و تهییج آن طبق قانون خلقت دروجود زن بیشتر قرارداده شده وحجاب روشی است برای جلوگیری از طغیان این غریزه و آرامش روحی افراد جامعه.
ب) رشد معنویت: بی تردید زنی که دام بی حجابی افتد و تمام وقت خود را صرف آرایش ومدگرایی کند فرصتی برای ارتقای روحی و معنوی خود نمی یابد. به علاوه بی حجابی سبب افول معنویت کلی در سطح جامعه می شود. در مقابل، زن مومن با حجاب ، هر رفتاری را به جا بروز می دهد و ضمن آن که کانون خانواده را با مهر و زیبایی خویش، معطر می کند درجامعه نیز عنصری فعال انسان ساز و مربی اخلاق و خوبی ها می شود.
ج) استحکام خانواده: وقتی راه رسیدن به هوس ها برای جوانان در عرصه خیابان ها و پاساژها باز باشد روشن است کسی به فکر تشکیل خانواده و قبول مسئولیت استکمالی خانواده نمی افتد چنانکه آمارهای میدانی در غرب حکایت از این مهم دارد. این در حالی است که با کنترل غریزه های جنسی با روش های معقول و کارآمد و سالم، بشریت بشر، نسل به نسل ادامه می یابد و مادران فهیم، فرزندانی برومند تحویل جامعه می دهند و ازدواج، عبادتی مقدس و انسان ساز شناخته می شود.
د) سلامت اقتصادی و علمی: روشن است در مراکز علمی و اقتصادی حجاب مانع هدر رفتن انرژی هایی می شود که باید در رشد علمی و اقثتصادی مصرف شوند.
ه) مانع فرزندان نامشروع و بی سرپرست: از جمله معضلات امروزی جوامع بشری در غرب که تبعات سنگین اقتصادی، اجتماعی، حقوقی در پی داشته وجودفرزندان نامشروع و بی سرپرست است که یقینا یکی از علل بروز آن نبود حریم خاص بین زن و مرد و روابط اجتماعی غرب است و این مهم بار سنگینی را بر حاکمیت تحمیل می کند جدای از تبعات اجتماعی و اخلاقی آن.
و) جلوگیری از سوءاستفاده استعمارگران
از نظر سیاسی: یک زن با حجاب به قول یکی از بزرگان، مسجدی متحرک است که پشت نقاب حجاب بر حفظ باورهای دینی خود و فرهنگ دینی اسلام و جلوگیری از سوءاستفاده قدرت های استعمارگر اصرار می ورزد.
ز) حفظ عزت و کرامت زن و جلوگیری از آزار سوء استفاده از شخصیت وی: شاید این قسم مهمترین فلسفه حجاب باشد چنانکه درسوره احزاب ۵۹ می فرماید: «یا ایها النبی قل لازواجک وبناتک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیهن ذلک ادنی آن یعرفن فلا یوذین و کان الله غفورا رحیماً» ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو:«جلبابها ]روسری ها بلند[خود را برخویش فروافکنند. این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است؛ ( و اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنها سرزده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.
به قول ویل دورانت:«زن وقتی زنده است که معشوق باشد وتوجه به او مایه حمایت اوست». این نیازعاطفی و روانی سبب می شود که زن به اصطلاح قرآن، به تبرج و آرایش میل بیشتری داشته باشد. حال اگر این میل روانی از مجرای حقیقی خود یعنی حریم خصوصی خانواده به عرصه اجتماع کشیده شود طبعا نگاه حیوانی و جنسی مردان را به خود جلب خواهد کرد و اینجاست که به جای حفظ کرامت و ارزش حقیقی زن یعنی یک انسان وی اسیر هوس های زودگذر و آزار مردان خواهد شد.
نیایش
تصویری از قیامت بر مبنای قرآن 
